نام اصلی «مجنون» چیست؟
قَیس بن مُلَوَّح(قیسِ بنی عامر)
مشهور به «مجنون لیلی»
مجنون لقب شاعری عرب به نام قَیس بن مُلَوَّح عامری از قبیله عامر از نجد بوده که در نیمه دوم قرن هفتم میلادی می‌زیسته‌است. بر این اساس مجنون عاشق لیلی، دختری از همان قبیله بوده و اشعاری برای وی می‌سروده‌است. این اشعار چنان در میان اعراب مؤثر افتاد که دست‌کم تا دو قرن بعد، هر شعری که نام لیلی در آن بود، به وی منسوب می‌شد. این اشعار و حکایات، طی دویست سال بعد جمع‌آوری شد و در این مدت دست‌کم ۵ کتاب به زبان عربی به حکایت مجنون اشاراتی کردند. به تدریج داستان مجنون دچار تحولات زیادی شده و شاخ و برگ زیادی بر آن افزوده شد.
قَیس بن مُلَوَّح شهرت‌یافته به «مجنونِ لیلی»، شاعر عرب در روزگار اُمَویه بود. عاشق لیلی عامریه شد، اما خانوادهٔ لیلی، قیس را از دیدارِ لیلی بازداشتند و لیلی را به ازدواج ورد بن محمد عُقَیلی درآوردند. قیس سپس به غزل‌سرایی روی آورد. برخی از ناقدان قدیم و پژوهشگران وجودِ قیس را منکر شده‌اند و گفتند او شخصی خرافی است.
یلی و مجنون، دختر و پسری نابالغ درمکتب خانه به یکدیگر دل می‌بندند. خواستگاری خانواده پسر به نتیجه نمی‌رسد؛ و حتی به جنگ قبیله‌ای می‌انجامد. جنگی که مجنون در آن طرف دشمن (طایفه عروس) را می‌گیرد. لیلی را به مرد مالداری به شوهر می‌دهند؛ ولی بیماری لیلی باعث ناکامی شوهر می‌شود و لیلی دوشیزه می‌ماند. شوهر از شدت ناراحتی لیلی دق می‌کند و می‌میرد. لیلی به ذکر حق می‌پردازد و دلش به نور الهی و فرّه(قدرت) ایزدی روشن می‌شود و به مقام والای معنوی می‌رسد. سرانجام در آخرین دیدار بر سر گور لیلی، او از مجنون دستگیری کرده و آن نور ایزدی در دل مجنون جای می‌گیرد.
نمونه غزل «لیلیِ مجنون»:
